• Vicdan: bazen sızlar! - GÜVEN GÜZELDERE

İnsanın çekirdeği iyi! Bu da, tarihimizdeki bütün kötülüklere rağmen, gerek dünyamız gerekse insanlık için ümit vaat eden bir sonuç sayılmaz mı?

• Vicdan mı insaf mı? - AHMET RİFAT ŞAHİN

Şems’e göre terbiye (eğitim) ancak cezalandırma yöntemiyle mümkündür. Cezadan ödün verilmez. (…) bu nedenle vurmaları çok şiddetlidir. Öyle döver ki, çocuğu bir hamal götürür evine. Falakada öyle vurur ki, çocuğun ayak derileri soyulur. Ama yine de acıdığını göstermez. Çünkü vicdanı, yaptığı şeyin doğruluğuna tam olarak inanmıştır. (…) Yani bir çağın bilgesi, bir başka çağın zalimi olabiliyor.

• Sürü hayatı ve vahşi doğal durumdan uygar insan toplumuna geçişte vicdanın işlevi: Ego ile süperego çatışır azabı vicdan çeker - CENGİZ GÜLEÇ
• Sen benim için bir yabancı değilsin - CUMHUR BORATAV
• Vicdan mahkemesi - HAKAN ATALAY

Topluma karşı kişilik bozukluğunun şekillenmesinde, ağırlıklı olarak erken dönemin olumsuz hayat olayları gibi psikolojik etkenlerin yanı sıra ne tür nörobiyolojik etkenler rol oynamaktadır?

(…) Eğer bir katil, dürtüsel şiddet göstermeye yönlendiren beyin arızalarından mustaripse, onu davranışlarından tümüyle sorumlu tutabilir miyiz?

• Sol Memenin Altındaki - HAKAN KIZILTAN

Bugün artık giderek daha iyi anlıyoruz ki salt bilgi ve teknolojiye dayanarak daha vicdanlı bir uygarlık yaratamadık, bilakis tersini iddia etmek bile mümkün. (...) Asıl olarak bu dünyayla aramızdaki sevgi bağlarını çoğaltmaya ihtiyaç var gibi, zira uygarlık vicdan olmaksızın zulümdür.

• Saldırganlık ve vicdan arasındaki uygarlık - FİGEN ABACI

Toplumsal vicdan, diğer toplumsal hareketlerden farklı olarak, gücünü daha çok kalabalıktan değil, bireysel “vicdan”dan ve bireysel vicdanlar toplamından alır. (…) Toplumsal vicdan, genel kitle psikolojisinden daha özgül, daha bireysel, dolayısıyla psikanalistin tek tek oldulardan yola çıkarak bütünü hakkında düşünce üretmesine daha uygun bir olgu.

• Hem yargıç hem suçlu - HİRA SELMA KALKAN

Herkese, kendine durduğu mesafe kadar eşit mesafede durabildikleri için deliler, herkesi birleştiren bir merkez noktasıdırlar. (…) Toplum deliler sayesinde kendi vicdanıyla hesaplaşıyor. (…) Dersimli bir nine tek cümleyle durumu özetlemişti: “Onlar bizim günahımızı taşıyorlar.”

• Vicdan ve ahlak - KEMAL SAYAR

İnsan bu; hem kurt, hem kuzu. Bencil ve cömert, soğuk ve anlayışlı, hain ve sadık, mütekebbir ve mütevazı, zalim ve nazik, üçkâğıtçı ve dürüst. (…) Bize düşen, insanın içinde açıklanmayı bekleyen meleği açığa çıkarmak. Zaten beynine yazılı olan ahlakı, içinde bekleyen erdemli kişiyi faş etmek. Vicdanı uyandırmak, vicdanı geri çağırmak.

• Toplumsal vicdan tutulması - CENGİZ GÜLEÇ

Vicdan sahibi aydınların, hakları için mücadele eden dezavantajlı toplulukların yanında yer alması hayati önem taşır. (…) Ülkemizde dini ve siyasi ideolajilerden öylesine ataerkilliğin rengine bulanmışlardır ki, çocuklarımız neredeyse annelerinden emdikleri sütle beraber ırkçı ve ayrımcı zihniyetlerle tanışırlar. Önyargılarla donanarak büyürler. (…) Selam olsun yaşadıkları toplumun ve dünyanın vicdanı olan yürekli aydın ve sanatçılara.

• Al yanaklı hayvan - HAYRETTİN KARA

Nietzsche’nin al yanaklı hayvanı ile Freud’un nevrozlu insanı birbirine çok benzer. İkisi de hastadır. Hastalığın nedeni Nietzsche’ye göre istenç içgüdüsünün, Freud’a göre ise cinsel içgüdünün bastırılmasıdır. (…) Nietzsche’nin içgüdüsel doğanın bastırılmasından sorumlu tuttuğu “kötü vicdan”, Freud’un psikolojisinde “süperego”ya dönüşür.

• Vicdan kullanma kılavuzu - OKTAY ŞILAR

Önce bir miktar insanlık tarihi ve gelecek düşü alınarak, temiz bir zihin kabında karılır. İçine maya niyetine süzgeçten geçmiş toplumsal değerler, bireysel açıdan yürek taşıyan yollar, risk ve sorumluluk konur. Bu malzeme iyice karıştırıldıktan sonra…

• Tanrı olsa iyi olurdu - Söyleşi: PINAR KESEN GİBBON

Princeton Üniversitesi Felsefe Bölümü Öğretim Üyesi ve Bölüm Başkanı Prof. Dr. Michael Smith, ABD’de Psikeart’tan Pınar Kesen Gibbon’ın sorularını yanıtladı.

• Canımızdaki vicdan - AHMET İNAM

İçimizin kapı ve pencereleri var. Pencerelerimizden bakıyoruz dış vicdan ufkumuza. Penceremiz bu ufku görüyor. Ufkumuz kadar oluyor, vicdanımız. (…) Kapılarımıza ne kadar egemeniz? Pencerelerimizde gördüğümüz görüntüler ne kadar sahici? Vicdanımızın dış ufkuna ne kadar yeter gücümüz?

• Vicdanın sesini demlemek - ÇETİN BALANUYE

Seküler bir vicdan kuramına doğru

Vicdan, başka her şey gibi, fena halde dünyevi, rastlantısal ve sayısız değişkenin belirlenmesiyle doğup serpilen, az ya da çok gelişen bir yatkınlığın adıdır. (…) Doğa bu anlamda mutlak vicdanın cisimleşmiş ifadesidir ve bizler en fazla onun kadar vicdanlı olmayı umabiliriz.

• Erkek egemen sanat dünyasının vicdanı: Gerilla Kızlar - HANDE ÖĞÜT

Kültürel alana dahil tüm disiplinler erildir ve edebiyat, sinema, sanat tarihi, müzelerin ve galerilerin kültür politikaları tümüyle keyfi, hatta bir kurgudur; kadını yok sayan bir zihniyetin ürünü ve katıksız kadın düşmanlığıdır.

• Pieta - İSMAİL GEZGİN

Vicdan, merhametin rahmindeki cennetin hissiyatıdır, terk etmeyiniz.

• Vicdan… Yetmez ama evet! - HAŞMET BABAOĞLU

Bugün hayat dediğimiz şeyin büyük kısmı, hatta “öz”ü iş hayatı! Acımasız rekabet, iğrenç haset ve iktidar manyaklığına teslim olmuş iş ortamlarında kimsenin aklına vicdan gelmiyor.

• Duvar - Tuba Akyol

Bizi ayıran tenin duvarını vicdan yıkıyor…

• Vicdan ve iç’işleri - YAŞAR SÖKMENSÜER

O günlerde 70’lerini şavullamış dayım, askeri mızıkanın asi ve hiç büyümeyen “teneke trampeti”ydi. Her zaman, her mevzuda, her kadehte öyle gürültülüydü vicdanı.

• İnsan halleri: El bekaun - ERCAN YAŞA

Birbirlerinin yaralarını yalayabilmek için küçük ve “sessiz” ittifaklar kurdular. Cemaat üyeliğinin koşulu, içeri değil dışarı doğru konuşmaktı. İnsan “iç”ine dair konuşulacaksa cemaat dışına doğru olmalıydı söz. (…) Görünenle gerçek arasındaki fark belirginleştikçe, ikiyüzlülük, bencillik ve sahtekârlığın zaman zaman meziyet bile sayılabildiği anonim bir hava oluştu.

• Biri - ATEŞ İLYAS BAŞSOY

“Hiçbir şeye kıymet vermiyorum. Kıymet yoksa vicdan da yok.”

• Zeki Demirkubuz: “Toplumsal vicdan bir yalan” - Söyleşi: FİGEN ABACI
• Huzursuz seyirler! - ÜMİT EREN YURTSEVER

Bireysel vicdanla toplumsal vicdanın ne kadar da birbiriyle örtüşebildiğinin ve asla durmayan bir çarkın parçası olarak birbirlerini tetiklediklerinin çok açık ve net, hiçbir yola sapmadan anlatıldığı bir film “Saklı”. (…) Haneke’nin psikanalitik divanı olabilir mi film? (…) Sinema ve psikanalizin buluşması aslında buradadır. Divan perde olmuştur.

• “kapanmayan dosyalar, faili meçhul cinayetler için tek kişilik operet”: İçsesler korosu/ dava(m)! - NEVHAN VAROL

Ne zaman açılacak kapıları iç-mahkemenin? Ne zaman hesabı verilecek, içerde doğmadan ölen ya da doğup da ihmal edilen ceninin? (…) Neden hep boğulur dış seslerle, içsesler korosu?

•  Vicdansızlar vicdan sızlar! - HAYDAR ERGÜLEN                     

Vicdan bunun neresinde? Galiba yalnızca müktedirlerin tekelinde. Örtülü ödenek gibi bir şey işte. Vicdan ve merhamet yetkisi de iktidarın elinde. İstediğine öyle davranıyor, istemediğine davranmıyor bile. Öyle ya, vicdanlı olunması, merhamet gösterilemsi gerekenleri bilmeyecekse, buna karar vermeyecekse, neye karar verecek muktedir olanlar?

• Sadist kalbin mazoşist akılla imtihanı - Küçük İSKENDER

İkizleri tıpatıp giydiren ebeveynleri bilirsiniz; vicdan ile nefret de aynen böyle giydirilmiş ikizlerdir.

• Vicdan terbiyecisi - LEVENT METE

“Vicdan Terbiyecisi” 183 sayfalık bir kitap. İçine terbiyecinin görüşmeler sırasında duruşunu, bakışını, ellerini, mimiklerini hangi durumlarda nasıl kullanılacağını gösteren resimler yerleştirilmiş.

• Aslında göz yaşımız tuzlu sudur - SUKUTÎ SONDEM
• Robotların vicdanı olur mu? - CANAN YÜCE
• Hey Allah’tan korkmaz, sana bana ölüm var - LEVENT TOKUÇOĞLU

Bir yargı yılı açılışında büyükçe mahkemelerden birinin başkanı söylemişti: Hâkimler vicdanıyla cüzdanı arasında sıkıştılar diye… Vicdanla cizdan arasında nasıl bir ilinti var ve nasıl oluyor da ikisi arasında sıkışılabiliyor? (…) Vicdanı, bireyin vicdanına bırakmamalıyız.

• Büyük biraderin vicdanı: Gözetleme - ŞEBNEM SOYSAL

Paranızı çekerken de harcarken de gülümseyin: İzleniyorsunuz! Sonrası mı? Büyük birader kendi vicdanı doğrultusunda sizi yönlendirecektir nasılsa, bekleyin.

• Vicdan muhasebecisi - TUĞÇE ISIYEL

Şimdi yazmak, bir vicdan meselesi oldu.

• Ölü babadan masallar - ASLI KAPROL

Masallarla uyutmak yerine gerçeklere uyandırdım ben seni…

• Aşura - DENİZ GEZGİN

Büyük bir kazanın altı yakıldı, dipte köşede ne varsa içine katıldı, kaynadı, yıllar, ömürler boyunca kaynadı da bir türlü tat vermedi, bereketi olmadı.

• Arapta seçmeli vicdan dersi - MÜGE YONCA ÖZDOĞAN

Evrenin dengesi üzerine kurulmuştur vicdan. Denge zarar vermez. Denge bozukluğunun sebebi vicdansızlıktır. Denge, kaosu önler, eşitlik de savaşı önler; huzur vicdandadır yani.

•  Ötekileştirmeci zihniyet ve vicdanın yitimi - FEYRUZ USLUOĞLU

Misafirler, birden işgalci olmuşlar. Bu misafirler, hiç acımadan çocukları öldürmüş, hamile kadınların karınlarını yarmış, gözlerini oymuş, bütün bir aileyi bir arada yakmış, geceleri köyleri ateşe vermişler.